Steenrots en struikelblok

Exegeten en homileten van naam - katholiek en protestants, Vlaams en Nederlands - bieden grondige uitleg van sleutelteksten van en over Petrus en geven inzicht in de huidige stand van het Petrusonderzoek.

Was de discipel en apostel Petrus een messiasbelijder of een satan, een haantje de voorste of een dienaar, een rots of een losse zwerfsteen? De vier evangelies zijn het daarover onderling niet eens, en waar Petrus in de traditie de founding father van de Sint-Pieter werd, krijgt hij in de exegese van de afgelopen veertig jaar een veel kleinere plaats toebedeeld.

‘Aan Johannes moest een heel hoofdstuk ter compensatie worden toegevoegd om het evangelie geschikt te maken voor breed christelijk gebruik.’

De onderzoekers maakten gebruik van de beschikbare bronnen, zoals de Evangelies, Handelingen, de beide Petrusbrieven en enkele apocriefe geschriften. In de bundel komt de weerbarstigheid en veelkleurigheid van Petrus volop aan het licht: een visser van mensen, zondaar en bidder, verloochenaar en belijder? De vier evangelies benaderen hem duidelijk verschillend en soms tegengesteld. In de synoptici (Matteüs, Marcus en Lucas) en in de Handelingen neemt Petrus een belangrijke, zij het gedeelde, plaats in.

Klaas Touwen, een van de samenstellers van de bundel: ‘Petrus is daar weliswaar de zegsman van de leerlingen, maar de felbegeerde eerste plaats moet hij telkens met anderen delen: met Andreas, Jakobus, met de geliefde leerling, met Marta en Maria.’ Volgens Touwen komt Petrus vooral in Johannesevangelie er bekaaid vanaf. ‘De centrale rol die de synoptische evangelies hem nog geven, wordt in het Johannesevangelie door Marta en Maria ingenomen. Het is zelfs zo dat een heel hoofdstuk ter compensatie moest worden toegevoegd (hoofdstuk 21) om het evangelie geschikt te maken voor breed christelijk gebruik.’

Rome

Of Petrus werkelijk in Rome is geweest, is een spannende vraag, maar erg waarschijnlijk is het niet. Touwen: ‘Het Handelingenboek laat een interpretatie toe dat Petrus in Jeruzalem door Herodes Agrippa I uit de weg is geruimd. Zijn Romeinse lotgevallen zijn pseudepigraaf en apocrief. Niettemin geeft het Nieuwe Testament aanleiding tot de wenselijkheid van een Petrusambt dat de eenheid van de christenen belichaamt, ook zonder dat hij ooit een voet in Rome heeft gezet.’

Inkijkexemplaar

In dezelfde serie verschenen eerder Paulus Zelf (over Paulus' zeven eigen brieven) en In naam van Paulus (over de brieven die aan Paulus zijn toegeschreven, maar niet van zijn hand zijn).

"Steenrots en struikelblok geeft een rustig en gedegen overzicht van de Bijbelse beeldvorming rond Petrus, en nodigt als dusdanig uit om de rol(len) die Petrus in de Bijbelse geschriften speelt te herontdekken."

Collationes, tijdschrift grootseminarie Brugge. Lees de uitgebreide recensie.

"Steenrots en struikelblok [laat] goed zien hoe de verschillende nieuwtestamentische auteurs ieder op een eigenwijze met de Petrustraditie zijn omgegaan, zodat we een meer genuanceerd beeld krijgen van de Petrusfiguur in het Nieuwe Testament en - zeer beknopt, in de epiloog - in de latere traditie. Wie zich daarin wil verdiepen vindt zeker zijn gading in dit boek, dat ook goede diensten zal bewijzen voor bijbelgroepen en [...] homileten."

Bijbels tijdschrift Ezra

Behalve ter voorbereiding op de verkondiging kunnen de bijdragen ook worden gebruikt in leerhuizen en gespreksgroepen. Kortom: een boeiende, uiterst praktische en interessante inleiding van sleutelteksten van en over Petrus.

De Stem van het Boek